راهنمای گام‌به‌گام ساخت موتور برق در کارگاه (ژنراتور کوچک عملی)

اگر می‌خواهید یک موتور برق واقعی و کاربردی بسازید، این مقاله برای شماست. در این راهنما، ساخت یک ژنراتور کوچک و قابل استفاده را از صفر تا صد با تمام جزئیات شرح می‌دهیم؛ به‌طوری‌که با ابزار ساده کارگاهی یا حتی خانگی، بتوانید اولین موتور برق‌تان را بسازید. این پروژه، مناسب علاقه‌مندان فنی، تکنسین‌ها و افراد مشتاق ساخت موتور برق در خانه یا ساخت ژنراتور خانگی است.

جدول مراحل ساخت موتور برق در کارگاه

مرحله ۱: انتخاب موتور احتراقی مناسب

موتور شما باید توان کافی برای چرخاندن آلترناتور را داشته باشد. موتور بنزینی ۷ اسب بخار گزینه مناسبی است. این موتور باید سالم باشد، به‌ویژه از نظر یاتاقان‌ها، صدای زیاد نداشته باشد و راحت روشن شود.

✅ برای شروع:

۱. از فروشگاه ابزار یا دست‌دوم فروشی، موتور GX200 یا مشابه تهیه کنید.

۲. آن را روشن کرده و صدا و دور آن را بررسی کنید.

۳. اگر نیاز بود، روغن موتور را تخلیه و روغن جدید بریزید.

۴. فیلتر هوا را تمیز یا تعویض کنید.

۵. مطمئن شوید شفت خروجی سالم و قابل کوپل است.

پس از آماده‌سازی، موتور را کنار بگذارید و به مرحله بعد بروید.

مرحله ۲: تهیه آلترناتور یا ژنراتور

آلترناتور مناسب باید:

• • توان حدود ۲.۵ تا ۳ کیلووات داشته باشد
• • تکفاز باشد (۲۲۰ ولت)
• • دارای ترمینال خروجی با علامت L و N و گاهی Ground باشد
• • شفت ورودی آن قابل اتصال به موتور باشد (محور مستقیم یا تسمه‌ای)

آلترناتور قلب تولید برق است. یک آلترناتور ۲.۵ تا ۳ کیلووات با ولتاژ خروجی ۲۲۰ ولت تکفاز انتخاب کنید. آلترناتور باید دارای محور کوپل باشد تا با موتور متصل شود. مدل‌های چینی با قیمت مناسب در بازار موجودند. مدل‌های دارای AVR (تنظیم‌کننده ولتاژ) کیفیت برق بهتری می‌دهند.

✅ بعد از تهیه آلترناتور، با دست آن را بچرخانید؛ نباید صدا بدهد یا گیر کند. مطمئن شوید ولتاژ خروجی آن بدون بار (مثلاً با دریل) قابل تولید است. حالا نوبت طراحی شاسی است.

مرحله ۳: ساخت شاسی مستحکم

شاسی باید تحمل وزن موتور و آلترناتور را داشته باشد. ابتدا روی زمین چیدمان موتورها را با فاصله مناسب امتحان کنید، سپس ابعاد را اندازه‌گیری کنید. از پروفیل ۳×۳ یا ناودانی استفاده کرده و نقاط اتصال را جوش دهید.

✅ دقت کنید سطح شاسی تراز باشد. برای کاهش لرزش، پایه‌های لاستیکی در چهار گوشه نصب کنید. سپس با پیچ، موتور و آلترناتور را روی آن ببندید.

وقتی نصب کامل شد و جایگیری قطعات دقیق بود، وارد مرحله کوپلینگ شوید.

مرحله ۴: اتصال مکانیکی موتور و ژنراتور

اگر هر دو محور (شفت) مستقیم هستند، می‌توانید از یک کوپلینگ لاستیکی یا فلزی استفاده کنید. این کوپلینگ باید در مرکز دقیق بین موتور و ژنراتور نصب شود. اگر از پولی و تسمه استفاده می‌کنید:

• • از دو پولی با قطر یکسان استفاده کنید.
• • کشش تسمه باید متوسط باشد: نه شل، نه سفت.
• • جهت چرخش موتور و ژنراتور باید هماهنگ باشد.

پس از نصب مکانیکی، دستگاه را بدون برق تست کنید تا مطمئن شوید که هیچ لرزش یا صدایی غیرعادی وجود ندارد.

اگر از کوپلینگ مستقیم استفاده می‌کنید، با تراشکار یک قطعه واسط سفارش دهید تا شفت موتور و آلترناتور را به‌صورت هم‌محور به‌هم وصل کند. در روش تسمه‌ای، پولی و تسمه V شکل لازم است.

✅ پس از اتصال، موتور را روشن نکنید! اول با دست، شفت ژنراتور را بچرخانید و ببینید روان است. سپس وارد مرحله سیم‌کشی می‌شویم.

مرحله ۵: سیم‌کشی خروجی و تابلو ساده

از خروجی آلترناتور، دو سیم به یک ترمینال برق یا پریز صنعتی ۱۶ آمپر متصل کنید. حتماً از سیم با نمره حداقل ۲.۵ یا ۴ استفاده شود. قبل از پریز، یک فیوز اتوماتیک ۲۰ آمپر قرار دهید. در صورت امکان، یک ولت‌متر و آمپرمتر نیز نصب کنید تا کنترل بهتری داشته باشید.

از خروجی L و N ژنراتور، دو سیم افشان ۲.۵ به یک فیوز مینیاتوری ۲۰ آمپر ببرید. سپس سیم‌ها را به یک پریز صنعتی متصل کنید. اگر ولت‌متر آنالوگ یا دیجیتال دارید، به صورت موازی بین L و N نصب کنید.

✅ حتماً بدنه ژنراتور را به سیم ارت یا زمین متصل کنید. حالا سیستم آماده تست است.

مرحله ۶: روشن‌سازی و تست اولیه

1. ۱. سوخت‌گیری کنید و روغن را چک کنید.
2. ۲. سیم خروجی را بررسی کنید (هیچ تماس فلزی نداشته باشد).
3. ۳. ساسات را کشیده و هندل بزنید.
4. ۴. موتور را روشن کرده و دور آن را ثابت نگه دارید.
5. ۵. ولتاژ خروجی را با مولتی‌متر بررسی کنید.
6. ۶. سپس یک لامپ یا شارژر را وصل کنید و ببینید خروجی پایدار است.

اگر همه‌چیز درست کار می‌کند، شما یک ژنراتور واقعی ساخته‌اید. حالا می‌توانید آن را برای باغ، کارگاه یا حتی پشتیبان خانه استفاده کنید.